Nadwaga może utrudnić zajście w ciążę, a także zagrozić jej prawidłowemu przebiegowi oraz przyczynić się do komplikacji podczas porodu. Skąd się bierze? Jak z nią walczyć? Odpowiadamy w artykule.
Jaki jest związek masy Twojego ciała z płodnością? Mocniejszy niż mogłoby się wydawać! Ilość tkanki tłuszczowej bezpośrednio oddziałuje na układ hormonalny, a stąd już bardzo blisko do płodności. Jeżeli więc planujesz powiększenie rodziny, a Twoja waga pokazuje kilkanaście kilogramów za dużo, warto się ich pozbyć już teraz. Skutki niewłaściwych nawyków żywieniowych skutecznie utrudniają bowiem zajście w ciążę, zagrażają jej prawidłowemu przebiegowi i skutkują powikłaniami podczas porodu.
Choroba cywilizacyjna
Międzynarodowa Organizacja Zdrowia (WHO) uznała ją za chorobę cywilizacyjną XXI w. Eksperci biją na alarm przyznając, że stanowi poważny problem społeczny. Co roku z jej powodu umiera ok. 2,8 miliona ludzi na całym świecie. Otyłość. Choroba, która oprócz konsekwencji natury estetycznej i psychologicznej wiąże się z wieloma zagrożeniami dla zdrowia i życia człowieka. Negatywnie wpływa na kręgosłup i stawy, obciąża układ krążenia, prowadzi do rozwoju zespołu metabolicznego, cukrzycy typu 2., miażdżycy, kamica pęcherzyka żółciowego czy nowotworów.
Czym jest i skąd się bierze otyłość?
Medycyna rozróżnia dwa typy otyłości zależne od przyczyn jej powstawania – pierwotną i wtórną. Najprościej rzecz ujmując o otyłości pierwotnej mówimy wówczas, gdy jest efektem dodatniego bilansu energetycznego, czyli gdy ilość dostarczanej do organizmu energii przewyższa jej zużycie. Nadmiarowe kalorie zostają wówczas przekształcone w tkankę tłuszczową. Otyłość wtórna ma podłoże genetyczne, może być efektem zaburzeń hormonalnych czy stosowania określonych leków.
Otyłość pierwotna
Określona ilość tkanki tłuszczowej jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu. Chroni narządy wewnętrzne, bierze udział w syntezie hormonów, umożliwia rozpuszczanie się niektórych witamin. Kwasy tłuszczowe budują też ośrodkowy układ nerwowy. Kiedy więc zaczyna się problem? Najpopularniejszym obecnie wskaźnikiem określającym prawidłową wagę ciała jest wskaźnik BMI. To stosunek masy ciała w kilogramach do kwadratu wzrostu w metrach. Przyjmuje się, że prawidłowy BMI osoby dorosłej mieści się w przedziale od 19 do 25. O nadwadze mówimy, gdy indeks BMI wynosi powyżej 25, a o otyłości powyżej 30. Z danych WHO wynika, że w 2016 na świecie żyło ponad 1,9 miliarda osób z nadwagą i 650 milionów z otyłością. To prawie 35% ludności świata!
Małe duże grzeszki…
Głównymi winowajcami nadwagi i otyłości są: wysokokaloryczna dieta, niewłaściwe nawyki żywieniowe i siedzący tryb życia. Nieregularność posiłków, pośpiech w ich spożywaniu, wysokotłuszczowe, przetworzone produkty, wszechobecny cukier i syrop glukozowo-fruktozowy, kuszące słodkości, słone przekąski podjadane między posiłkami… Kto z nas nie popełnia tych grzeszków? Jakby tego było mało, staliśmy się bardziej mobilni, ale mniej aktywni. Większość dnia spędzamy w pracy, do której dojeżdżamy samochodem, bo szybciej, bo komfortowo, bo po drodze trzeba coś załatwić… W codziennym natłoku spraw i obowiązków, nie mamy czasu do stracenia i gnamy wszędzie samochodem. W weekendy, zmęczeni całym tygodniem, jeśli w ogóle odpoczywamy to oglądając ulubiony serial czy surfując w internecie. I nic w tym złego… Ktoś powie takie czasy… A waga rośnie!
Gdy ważysz za dużo…
Niestety, w przypadku nadwagi czy otyłości bardziej niż gdziekolwiek indziej sprawdza się stare porzekadło, że lepiej zapobiegać niż leczyć. Gdy wpadniemy w krąg złych nawyków często trudno się zatrzymać, aż nagle, ze zdziwieniem zauważamy, że przybyło nam kilka kilogramów tu i ówdzie. Jedyną drogą, by się ich pozbyć jest zmiana stylu życia polegająca na zwiększeniu aktywności fizycznej i zmianie diety. Taka zmiana stylu życia wymaga niemałej determinacji i wiary we własne siły. W miejsce złych nawyków musimy wypracować nowe. A to wymaga motywacji, samokontroli i czasu. Na efekty po prostu trzeba poczekać.
Otyłość a płodność
Płodność kobiety jest zjawiskiem złożonym, a nieudane próby zajścia w ciążę zależą od wielu czynników dotyczących obu partnerów. Należy do nich również otyłość, która ogranicza potencjał rozrodczy kobiety. Jak się okazuje nadmiarowe kilogramy mają związek z nieregularnymi miesiączkami i zaburzeniami owulacji. Otyłość może zaburzać również wzrost pęcherzyka, prawidłowy rozwój zarodka i jego implantację.
Kiedy chorujesz na PCOS
Jedną z istotniejszych przyczyn niepłodności kobiet otyłych jest insulinooporność, czyli obniżona wrażliwość organizmu na działanie insuliny i hiperinsulinemia – nadmiar insuliny w stosunku do poziomu glukozy we krwi. Oba zaburzenia hormonalne występują w zespole policystycznych jajników i są odpowiedzialne za hiperandrogenemię, czyli wydzielanie zbyt dużej ilości hormonów androgenowych (męskich). U ponad połowy kobiet z PCOS występuje nadwaga lub otyłość. To właśnie nadmiar tkanki tłuszczowej stanowi czynnik zmniejszający szansę na prawidłową owulację, ponadto może wpływać na nasilenie objawów PCOS. Dlatego tak niezwykle ważne jest obniżenie masy ciała. Jej redukcja tylko o 10% może już przywrócić prawidłową owulację. Również niedowaga może być przyczyną problemów z zajściem w ciążę. O jej wpływie na płodność pisaliśmy szerzej w artykule: https://fertinea.pl/waga-a-plodnosc-niedowaga-szkodzi
Powikłania w ciąży
Nadmierna masa ciała przyszłej mamy utrudnia nie tylko poczęcie dziecka, ale oddziałuje negatywnie również na przebieg ciąży i rozwój płodu. Zwiększa ryzyko powikłań ciąży i wad wrodzonych dziecka. Utrudnia również diagnostykę prenatalną podczas ciążowego USG, gdyż gruba warstwa brzusznej tkanki tłuszczowej stanowi przeszkodę w prawidłowym przeprowadzeniu badania. To niejako stan podwójnego ryzyka zarówno dla matki i rozwijającego się płodu, który może objawiać się:
- wahaniami ciśnienia tętniczego,
- zaburzeniami oddychania,
- zwiększoną predyspozycją do wystąpienia stanu przedrzucawkowego,
- zapalaniem pęcherzyka żółciowego,
- powikłaniami zakrzepowymi,
- cukrzycą ciążową,
- zaburzeniami wewnątrzmacicznego rozwoju dziecka,
- zwiększoną wagą dziecka po urodzeniu,
- rozszczepem kręgosłupa dziecka,
- poronieniem samoistnym.
Ponadto u otyłych kobiet wzrasta ryzyko wystąpienia krwotoków w trakcie porodu oraz zakażeń okołoporodowych. Często wymagane jest również cesarskie cięcie lub wywołanie (indukcja) porodu.
Jak zatem schudnąć?
Wydaje się, że obecnie w temacie zdrowej diety każdy ma coś do powiedzenia. Internet pełen jest porad żywieniowych, diet cud, faktów, mitów, sposobów na szybkie zrzucenie kilogramów…. Do tego dochodzą lansowane przez media sylwetki idealne, najczęściej nienaturalnie szczupłych i wysportowanych kobiet. Zamiast motywacji pojawia się smutek i zwątpienie. Zwłaszcza, jeżeli nadwaga to twój niepokonany od dłuższego czasu wróg. Pamiętaj – nie od razu schudniesz 10 kilogramów. To niemożliwe i niezdrowe. Zgrabna sylwetka wymaga wdrożenia prawidłowej, racjonalnej i dostosowanej do Twojego organizmu diety. Dlatego swoją walkę z kilogramami powinnaś rozpocząć od wizyty u dietetyka, który po dokładnym wywiadzie dobierze prawidłową dietę i poradzi, jak właściwie skomponować posiłki. Nie zapominaj również o aktywności fizycznej. Na początek regularne spacery w zupełności wystarczą. Niech Twoje samopoczucie będzie Twoją motywacją. Jeżeli zrzucenie kilogramów nie jest celem samym w sobie, a jedynie etapem w drodze do spełnienia marzenia o macierzyństwie, tym bardziej powinno Cię w odchudzaniu dopingować. Racjonalne odżywianie się, kontrola masy ciała i zwiększenie aktywności fizycznej zapewne pozytywnie wpłyną na gospodarkę hormonalną, ułatwią zajście w ciążę oraz pozwolą uniknąć związanych z otyłością powikłań ciąży.
