Rezerwa jajnikowa to ilość znajdujących się w jajnikach komórek jajowych. Mówi o potencjale rozrodczym kobiety, dlatego nie powinna być zbyt niska. Niestety zdarza się, że 20-30-latka ma już tak obniżoną rezerwę jajnikową, że zajście w ciążę bez pomocy medycznej może być w jej przypadku niemożliwe. Dlaczego?
Rezerwa jajnikowa to ilość znajdujących się w jajnikach komórek jajowych. Mówi o potencjale rozrodczym kobiety, dlatego nie powinna być zbyt niska. Niestety zdarza się, że 20-30-latka ma już tak obniżoną rezerwę jajnikową, że zajście w ciążę bez pomocy medycznej może być w jej przypadku niemożliwe. Dlaczego tak się dzieje? Skąd niska rezerwa jajnikowa u młodych kobiet? Odpowiedź znajdziesz w artykule.
Czym jest rezerwa jajnikowa?
Rezerwa jajnikowa to zapas komórek jajowych znajdujących się w kobiecych jajnikach. Komórki jajowe w odróżnianiu od plemników powstają już na etapie życia płodowego. Każda dziewczynka w momencie narodzin ma w swoich jajnikach od 1 do 2 milionów jajeczek. Gdy zaczyna miesiączkować, ich liczba wynosi natomiast ok. 500 tysięcy. I dalej spada… Z każdym kolejnym rokiem i z każdym kolejnym cyklem komórek jajowych ubywa. Jednak spadek ich liczby nie jest spowodowany wyłącznie owulacją. W biegiem lat oocyty po prostu obumierają. Im starsza kobieta, tym bowiem starsze jej komórki jajowe, a co za tym idzie – mniejsze szanse na dziecko. Jest to powód, dla którego decyzji o macierzyństwie nie powinno się odkładać w nieskończoność.
Niska rezerwa jajnikowa u 20-latki? Czy to możliwe?
Tak, niestety jest to możliwe…Zdarza się, że już bardzo młoda kobieta – w wieku dwudziestukilku, trzydziestu lat ma niską rezerwę jajnikową. Najczęściej dotyczy to kobiet z tzw. genetycznie zaprogramowaną apoptozą, czyli śmiercią komórek. Takie kobiety będą szybciej tracić rezerwę jajnikową od swoich rówieśniczek. Równie częstą przyczyną szybkiego spadku rezerwy jajnikowej jest endometrioza albo torbiele na jajnikach. To jednak nie wszystko. Wszelkie operacje wykonywane na jajnikach, chemio- lub radioterapia także mogą pozbawić kobietę zapasu komórek jajowych.
Czy niska rezerwa jajnikowa przekreśla szanse na dziecko?
Nie, absolutnie nie pozbawia ona kobiety szansy na posiadanie potomstwa. Część pacjentek z niską rezerwą jajnikową zachodzi w ciążę i doczekuje się dziecka, część zmuszona jest jednak szukać pomocy w klinikach leczenia niepłodności. Te z kolei sięgają po różne rozwiązania, które najczęściej okazują się skuteczne.
Pomocna farmakologia…
Pacjentkom z niską rezerwą jajnikową proponuje się różnego typu preparaty, które mają uaktywnić pozostałe komórki jajowe do szybszego wzrostu, a tym samym zwiększyć szanse kobiety na zajście w ciążę. Jednym z najczęściej wykorzystywanych preparatów jest dehydroepiandrosteron, czyli hormon androgenny działający pobudzająco na komórki jajowe. Podobny efekt można uzyskać, stosując koenzym Q10 lub hormon wzrostu. Za pomocą wszystkich tych preparatów możemy w jakiś sposób zwiększyć szansę na poczęcie dziecka.
Zastrzyk odmładzający, czyli mezoterapia jajników
Jest to zabieg coraz częściej wykonywany w klinikach leczenia niepłodności u pacjentek z niską rezerwą jajnikową. Jak ma on zwiększać szanse na dziecko? Zabieg mezoterapii jajników, zwany również odmładzaniem jajników, polega na ostrzyknięciu jajników osoczem bogatopłytowym (PRP – platelet-rich plasma) pobranym z krwi pacjentki. W nim znajdują się natomiast czynniki wzrostowe, które pobudzają komórki jajowe pozostałe jeszcze w jajnikach. W ten sposób możemy uzyskać nawet 2-3 komórki, w 2-3 pęcherzykach. Z krwi pacjentki izolowane jest osocze bogatopłytkowe. Następnie w znieczuleniu ogólnym i pod kontrolą USG do tkanki jajnika podawany jest przygotowany preparat.
Mezoterapię jajników rekomenduje się kobietom:
- z niską rezerwą jajnikową
- po nieudanych cyklach in vitro
- z niską jakością oocytów
- z niską jakością uzyskanych zarodków
- mającym wskazania do bankowania zarodków
A gdy te metody nie zadziałają, pozostaje jeszcze in vitro!
Jeżeli kobieta nie jest w stanie uzyskać ciąży przy użyciu własnych komórek jajowych – ze względu na ich małą ilość, brak lub słabą jakość – lekarz najczęściej proponuje jej skorzystanie z komórek anonimowej dawczyni. Wówczas pacjentka poddaje się procedurze in vitro, w której do zapłodnienia wykorzystuje się komórki innej kobiety oraz nasienie partnera pacjentki. Powstały zarodek transferowany jest później do macicy.
Dawczynie wybierane są pod względem identyczności grup krwi oraz podobieństwa fenotypowego (cech zewnętrznych) względem przyszłej matki. Muszą być to młode, zdrowe kobiety, w wieku od 18. do 35. lat, bez nałogów i nieobciążone wadami wrodzonymi. Komorka jajowa pobrana od dawczyni jest zapładniana nasieniem anonimowego dawcy lub nasieniem partnera pacjentki. Poza adopcją komórek jajowych istnieje również możliwość adopcji zarodka.
Reasumując, rezerwa jajnikowa mówi o potencjalne rozrodczym kobiety. Spada dopiero z biegiem lat, jednak są kobiety u których pomimo młodego wieku rezerwa jajnikowa jest znacznie obniżona. Na szczęście taka sytuacja nie przekreśla szans na posiadanie potomstwa. Kliniki leczenia niepłodności mogą bowiem zaproponować kobiecie różne rozwiązania – wsparcie farmakologiczne, „odmłodzenie” jajników za pomocą osocza bogatopłytkowego, a w ostateczności in vitro z komórką dawczyni.
