Przychodzi taki moment w życiu, że posiadanie potomstwa staje się jednym z największych pragnień. Dbanie o siebie, inwestowanie w rozwój, kariera zawodowa, podróże, pasje… nagle przestają wystarczać. Wiele par zaczyna pragnąć czegoś więcej. Chcą stworzyć rodzinę i doświadczyć rodzicielstwa. Pragnienie tak intensywne, że niepowodzenie w jego realizacji wiąże się z ogromnym obciążeniem psychicznym. Zdiagnozowana niepłodność, najczarniejszy scenariusz, nagle staje się treścią życia, z którą trudno się uporać. Niedowierzanie, stres, lęk, rozpacz, a nawet stany depresyjne.

A co ludzie powiedzą?

Okres starania się o dziecko, przynajmniej z definicji, kojarzy się wszystkim z pozytywnymi emocjami. Jednak coraz więcej par boryka się z problemem niepłodności. Dotyczy to zarówno czynnika żeńskiego, jak i męskiego. Współczesna medycyna pozwala na skuteczne leczenie i w wielu przypadkach, kończy się ono upragnioną ciążą. Jednak droga do rodzicielstwa jest kręta i wyboista. Oprócz specjalistycznej diagnostyki i leczenia, wymaga siły i determinacji obojga partnerów, podejmowania trudnych decyzji, wytrwałości i radzenia sobie z porażką. Niezmiernie ważna w tej walce jest sfera emocjonalna i wzajemne wsparcie partnerów. Dla pary starającej się o dziecko to swoista próba relacji, w której pojawiają się obawy o trwałość związku, uczucia oraz emocje partnera. Takiej sytuacji często towarzyszą również pytania: Jak sobie poradzimy z niepłodnością? Czy nasz związek przetrwa? A co gorsza – jak zareaguje otoczenie? Niestety, nadal wiele osób nie zdaje sobie sprawy z tego, z jakim obciążeniem psychicznym jest niemożność posiadania własnego dziecka. Dlatego też w dzisiejszym tekście postanowiliśmy podjąć temat związany z psychologicznymi aspektami niepłodności.

Stres a płodność

Istnieje zależność pomiędzy stresem a stężeniem hormonów: kortyzolu, prolaktyny i testosteronu. W sytuacji stresującej wzrasta znacząco produkcja kortyzolu, a jednocześnie blokowane jest wydzielanie prolaktyny i testosteronu. W konsekwencji, u kobiet może dojść do zaburzenia w produkcji gonadotropin przysadkowych. To grupa hormonów pobudzających funkcjonowanie gonad – jajników oraz jąder. Prowadzi to do zaburzenia owulacji oraz nieprawidłowości związanych z dojrzałością komórki jajowej. U mężczyzn natomiast, pod wpływem stresu zmniejsza się wydzielanie gonadotropin. Pociąga to za sobą spadek stężenia testosteronu i zmniejszenie gęstości nasienia. Problemy z płodnością mogą u obu płci prowadzić do obniżenia nastroju, utraty radości życia czy zobojętnienia, a ostatecznie nawet do zaburzeń seksualnych.

Czym jest niepłodność?

Niepłodność jest złożoną chorobą układu rozrodczego, charakteryzującą się niezdolnością do osiągnięcia ciąży po ponad 12. miesiącach regularnego, niezabezpieczonego stosunku płciowego.

Kobieta

Z psychologicznego punktu widzenia problem niepłodności jest inaczej postrzegany zarówno przez kobiety jak i przez mężczyzn. Dla większości kobiet macierzyństwo jest istotnym elementem roli społecznej, jaką pełnią. To również istotny czynnik rozwoju i samorealizacji. W związku z tym brak możliwości zaspokojenia potrzeb macierzyńskich może powodować u kobiety m.in.:

obniżone poczucie własnej wartości
mniejszą satysfakcję z życia
utratę zainteresowania codziennymi zajęciami
problem z koncentracją na innych tematach niż niepłodność
depresję
napięte kontakty z rodziną i partnerem
społeczną izolację
zaburzenia snu i jedzenia

U kobiet dotkniętych problemem niepłodności mogą pojawić się nawet myśli samobójcze, zwłaszcza gdy presja otoczenia jest zbyt silna, by kobieta mogła sobie poradzić z nią sama.

Kobiety niepłodne często czują się nieakceptowane społecznie. Wywołuje to u nich lęk, drażliwość, rozpacz, poczucie winy i krzywdy. Pojawiają się również obawy o trwałość związku małżeńskiego, uczucia i emocje partnera. Ponadto kobieta może przeżywać żal, że nie jest jej dane doświadczać ciąży, porodu oraz wychowania dziecka.

Mężczyzna

Dla wielu mężczyzn problemy z płodnością nadal są tematem tabu. Wiąże się to również z presją społeczną posiadania potomstwa, jako naturalnego obowiązku mężczyzny. Dlatego tak często rozpoznanie niepłodności powoduje, że wielu mężczyzn kwestionuje własną męskość.

U panów stres związany z niepłodnością może powodować m.in.:

gniew
depresję
uczucie bezwartościowości i niepokoju
zaburzenie postrzegania własnej męskości
kompleksy w sferze seksualnej

Ponadto problemy w związku związane z niemożnością posiadania potomstwa i poczucie winy, mogą powodować lub nasilać zaburzenia erekcji.

Niepłodna para

W codziennym życiu niepłodnych par często dominuje uczucie osamotnienia. Dopełnieniem tego stanu jest brak możliwości planowania życia rodzinnego i wstyd przed dzieleniem się własnymi problemami z innymi. Znikają marzenia o planowaniu przyszłości z dzieckiem w roli głównej. Relacja w związku ulega zaburzeniu, a cały świat sprowadza się tylko do jednego aspektu – niepłodności. Zdarza się, że osoby z najbliższego otoczenia Pary również nie radzą sobie z sytuacją i wywierają dodatkową presję.. Stąd rosnąca popularność różnorodnych grup wsparcia w Internecie, gdzie Pary mogą swobodnie podzielić się swoimi problemami, liczyć na zrozumienie i wsparcie. Co ważne nie czują się odosobnione, poddane negatywnej oczenie czy ostracyzmowi. Na szczęście współczesna medycyna daje możliwości skutecznego leczenia niepłodności. Zabiegi inseminacji oraz in vitro mogą pomóc w spełnianiu marzenia o posiadaniu dziecka. Przy rozpoczęciu leczenia warto również pomyśleć o opiece psychologicznej, którą oferują specjalistyczne ośrodki niepłodności.